piątek, 8 marca, 2024
Akcje pracownicze – co warto wiedzieć?

Pracodawcy mają wiele instrumentów do podniesienia motywacji swoich pracowników. Najczęstszą formą dodatku do wynagrodzenia są różnego rodzaju premie – frekwencyjne, wydajnościowe czy motywacyjne. Innymi, powszechnie znanymi formami premiowania różnego rodzaju zachowania są nagrody rzeczowe. Jednak mało kto, słyszał o akcjach pracowniczych jako formie wyróżnienia danych podwładnych, a ci, którzy wiedzą o tej opcji nagradzania, nie do końca rozumieją na czym ona polega. Oto trzy, najczęściej pojawiające się pytania w kontekście akcji pracowniczych.

1. Czym są Akcje Pracownicze?

Akcje pracownicze to papiery wartościowe, będące formą pozapłacowego wynagrodzenia pracowników. Są one najczęściej emitowane z przeznaczeniem przekazania lub sprzedaży ich osobom, które pracują w firmach prywatyzowanych przez Państwo. Rzecz jasna, nie jest to jedyne miejsce, w którym można nabyć akcje pracownicze – władze spółek prywatnych również tworzą oddzielne pakiety akcji, które przekazują/sprzedają swoim pracownikom w ramach różnego rodzaju dodatku do wynagrodzenia.

W przypadku przedsiębiorstw Państwowych, akcje przyznaje się na podstawie Ustawy o Komercjalizacji i Prywatyzacji Przedsiębiorstw Państwowych (30.08.1996). Zwykle odbywa się to bezpłatnie lub po bardzo niskiej cenie, a o przyznaniu ich decyduje ilość przepracowanego czasu w konkretnej placówce przedsiębiorstwa.

Posiadanie akcji pracowniczych uprawnia do wypłaty dywidendy (części zysku, wypracowanego przez firmę) raz w roku oraz praw majątkowych, mających własnościowy charakter. Posiadacz papieru wartościowego ma również prawo do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy przedsiębiorstwa.

WAŻNE: Należy pamiętać o tym, że firma wydając akcje pracownicze jest zobowiązana również do wydania odcinku zbiorowego, który jest certyfikatem potwierdzającym autentyczność akcji.

2. Kiedy pracownicy mogą otrzymać akcje?

Odpowiadając na to pytanie, warto podzielić typ akcji pracowniczych, które można nabyć: Akcje Spółek Prywatnych oraz Akcje Spółek Skarbu Państwa. Kto i kiedy może nabyć akcje pracownicze tego typu przedsiębiorstw?

  • Akcje pracownicze Spółek Prywatnych – niektóre spółki decydują się na dobrowolne udostępnienie swoim pracownikom części akcji swojej spółki. Nabycie odbywa się zwykle za symboliczną opłatą lub wręcz w formie darowizny.
    Zdarza się jednak, że w firmach, w których działają silne związki zawodowe, to one w jakiś sposób wymuszają na zarządzie udostępnienie danej partii emitowanych akcji. Tego typu gratyfikacja może być świetną kartą przetargową w rozmowach strajkowych.
  • Akcje pracownicze Spółek Państwowych – jak wspomniano, najczęstszymi adresatami tych papierów wartościowych są pracownicy przedsiębiorstw, które przekształca się w Spółki Skarbu Państwa. Nie są to jednak jedyne osoby, które mogą nabyć akcje pracownicze – mogą to również zrobić rolnicy oraz rybacy. Mają oni prawo do darmowego nabycia maksymalnie piętnastu procent akcji prywatyzowanego przedsiębiorstwa, po dostarczeniu, określonej w ustawie, ilości surowców.

3. Co zrobić z akcjami pracowniczymi?

Sprzedać od razu czy poczekać? Najlepszą praktyką, którą zaleca wielu ekonomistów jest wstrzymanie się od sprzedaży akcji, do momentu, w którym przedsiębiorstwo wejdzie na giełdę. Sprzedaż papierów wartościowych wcześniej, bądź później jest o tyle ryzykowna, że bardzo ciężko wycenić ich rzeczywistą wartość, co niesie za sobą spore ryzyko straty na zbyt niskiej cenie sprzedaży.

Każdy medal ma jednak dwie strony – może się zdarzyć, że kwota, którą oferowano akcjonariuszowi przed debiutem spółki na giełdzie, będzie znacznie większa, niż ta, za którą można sprzedać akcje. Sporym plusem w natychmiastowej sprzedaży akcji jest fakt, że otrzymuje się pieniądze od razu, bez (nierzadko długiego) czekania.